Σκολίωση
Τι είναι η Σκολίωση;
Η σπονδυλική στήλη κάθε ατόμου έχει φυσιολογικές καμπύλες σε πλάγια προβολή. Οι καμπύλες αυτές δημιουργούν φυσιολογική λόρδωση στην αυχενική και οσφυϊκή μοίρα και μια φυσιολογική κύρτωση στη θωρακική μοίρα. Μερικά άτομα όμως έχουν σπονδυλική στήλη που επίσης παρουσιάζει κυρτώματα σε πρσθιοπίσθια προβολή. Οι καμπύλες ή τα κυρτώματα αυτά δεν μπορεί να διορθωθούν απλά με εκμάθηση καλής στάσης.
Οι φυσιολογικές κυρτότητες της Σπονδυλικής Στήλης όπως φαίνονται στις πλάγιες προβολές. Διακρίνεται η φυσιολογική λόρδωση της Αυχενικής και Οσφυϊκής μοίρας και η φυσιολογική κύφωση της Θωρακικής μοίρας.
Η κατάσταση αυτή με την παρουσία κυρτωμάτων στην προσθιοπίσθια προβολή ονομάζεται σκολίωση. Σε απλές προσθιο-οπίσθιες ακτινογραφίες η σπονδυλική στήλη ατόμου με σκολίωση μοιάζει περισσότερο με S ή C παρά με μια ευθεία γραμμή, όπως είναι φυσιολογικά. Πέρα από τις πλάγιες κλίσεις μπορεί να υπάρχουν και στροφικές παραμορφώσεις καθώς μερικά οστά της σκολιωτικής σπονδυλικής στήλης (σπόνδυλοι) συστρέφονται σε κάποιο βαθμό κάνοντας τους ώμους του ασθενούς με σκολίωση να βρίσκονται σε διαφορετικό ύψος.
Απεικόνιση φυσιολογικής και Σκολιωτικής Σπονδυλικής Στήλης όπως φαίνεται σε προσθιοπίσθια προβολή. Είναι εμφανή τα κυρτώματα που αναπτύσσονται κάτα την σκολίωση.
Ποιος παθαίνει σκολίωση;
Η σκολίωση ανευρίσκεται περίπου στο 2% του πληθυσμού και συχνότερα σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Αν κάποιος σε μία οικογένεια έχει σκολίωση, η πιθανότητα εμφάνισης σκολίωσης σε άλλο άτομο της οικογένειας είναι πολύ ψηλότερη, περίπου 20 φορές. Αν κάποιος στην οικογένειά σας έχει εξεσημασμένο πλάγιο κύρτωμα στη σπονδυλική στήλη θα πρέπει να εξετάζεται για το ενδεχόμενο σκολίωσης.
Παιδιά: Το μεγαλύτερο ποσοστό σκολίωσης είναι ιδιοπαθές, που σημαίνει ότι η αιτία της είναι άγνωστη. Εμφανίζεται στη μέση ή στο τέλος της παιδικής ηλικίας, πριν την εφηβεία, και παρατηρείται συχνότερα στα κορίτσια απ’ ότι στα αγόρια. Αν και σκολίωση απαντάται σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, μυϊκή δυστροφία, δισχιδή ράχη, και άλλες παθολογικές καταστάσεις, οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης ανευρίσκονται σε υγιή παιδιά.
Ενήλικες: Σπάνια μπορεί να εμφανισθεί σκολίωση και σε ενήλικες. Η σκολίωση των ενηλίκων αφορά συνήθως επιδείνωση παιδικής σκολίωσης η οποία δε διαγνώστηκε ή δε θεραπεύθηκε κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του ατόμου. Συνήθως μια ήπια καμπύλη επιδεινώνεται λόγω έλλειψης θεραπείας.
Σε άλλες περιπτώσεις η σκολίωση των ενηλίκων μπορεί να προκύψει οπό εκφυλιστικές αλλαγές της σπονδυλικής στήλης. Άλλες παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, όπως η κύφωση, συνοδεύονται από το κοινό πρόβλημα της οστεοπόρωσης που προσβάλλει τους ηλικιωμένους. Καθόσον έχει αυξηθεί ο μέσος όρος ζωής αναμένεται να αυξηθεί to ποσοστό σκολίωσης και κύφωσης. Αν αφεθεί χωρίς αντιμετώπιση, η σκολίωση των ενηλίκων, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο, παραμόρφωση και αναπνευστική δυσκολία.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης. Οδηγίες προς τους γονείς.
Η έγκαιρη διάγνωσή και η πρώιμη θεραπεία της σκολίωσης κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της επιδείνωσης της παραμόρφωσης. Η ιδιοπαθής σκολίωση μπορεί να μην αναγνωριστεί στο παιδί γιατί σπάνια είναι επώδυνη. Συνεπώς οι γονείς θα πρέπει να ελέγχουν για «σημεία σκολίωσης» όταν το παιδί είναι περίπου στην ηλικία των οκτώ ετών. Τέτοια σημεία ελέγχου είναι τα εξής:
- Μη ομαλή εμφάνιση του περιγράμματος των ώμων.
- Προπέτεια της ωμοπλάτης.
- Μη ομαλό σχήμα της μέσης.
- Ανύψωση του ενός από τα ισχία.
- Κάθισμα ή κατάκλιση από τη μία πλευρά και σχετική αδυναμία πραγμάτωσης αυτής της ενέργειας από την αντίθετη.
Επί παρουσίας οποιουδήποτε από τα σημεία αυτά θα πρέπει το παιδί να παραπέμπεται για έλεγχο σκολίωσης στον οικογενειακό ιατρό, τον παιδίατρο ή τον ορθοπεδικό.
Τεστ ελέγχου σκολίωσης στα παιδιά. Είναι χαρακτηριστική η προπέτεια του ενός εκ των δύο ωμοπλατών σε περίπτωση σκολίωσης.
Θεραπεία
Στον προγραμματισμό της θεραπείας του παιδιού με σκολίωση ο ορθοπεδικός θα πρέπει να αξιολογήσει μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων του ιστορικού σκολίωσης στην οικογένεια, την ηλικία στην οποία εμφανίσθηκε το σκολιωτικό κύρτωμα, τη θέση του κυρτώματος και το μέγεθος αυτού. Οι περισσότερες καμπύλες σκολιωτικής σπονδυλικής στήλης στα παιδιά παραμένουν μικρές και το μόνο που χρειάζεται είναι τακτική παρακολούθηση από τον ορθοπεδικό για σημεία επιδείνωσης. Αν το κύρτωμα επιδεινωθεί, ορθοπεδικοί κηδεμόνες χρησιμοποιούνται για να εμποδίσουν περαιτέρω επιδείνωση. Τα παιδιά που βρίσκονται σε πρόγραμμα θεραπείας με κηδεμόνα μπορεί να συνεχίζουν να συμμετέχουν σε φυσικές και κοινωνικές δραστηριότητες.
Είδη κηδεμόνων που χρησιμοποιούνται για την συντηρητική αντιμετώπιση της σκολίωσης.